غده تیروئید
- مرداد 7, 1402
- بدون دیدگاه
- پزشکی و سلامت, مقالات
غده تیروئید
غده تیروئید چیست؟
تیروئید یک غده کوچک در گردن است که هورمون‌های تیروئید را ترشح می‌کند. این هورمون‌ها نقش مهمی در کنترل سطح انرژی بدن، سیستم عصبی، رشد، و سایر فعالیت‌های بدنی ایفا می‌کنند.
مشکلات تیروئیدی:
مشکلات در کارکرد تیروئید ممکن است منجر به اختلالات مختلفی مانند هیپوتیروئیدیسم (کمبود هورمون تیروئید) یا هیپرتیروئیدیسم (افزایش هورمون تیروئید) شود.
تاثیر تیروئید بر سیستم متابولیسم
پرکاری تیروئید
پر کاری تیروئید چیست؟
مفهوم “پر کاری تیروئید” (به انگلیسی: “Hyperthyroidism”) به معنای افزایش فعالیت تیروئید و ترشح بیش از حد هورمون‌های تیروئید (هورمون‌های T3 و T4) است.
این وضعیت ممکن است به دلیل علل مختلفی ایجاد شود، از جمله بیماری بیسدوگ، التهاب تیروئید، عوامل ایمنی، عوارض درمانی و غیره.
علائم پرکاری تیروئید:
علائم پرکاری تیروئید می‌تواند شامل افزایش ضربان قلب، لاغری، تعریق، عصبانیت، لرزش دست‌ها، خستگی زودرس، دیس‌خوابی و تغییرات در پوست و مو باشد. اگر فکر می‌کنید به افزایش فعالیت تیروئید مبتلا هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیقی از وضعیت شما بگیرد و در صورت لزوم برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید چیست؟
کم‌کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم (به انگلیسی: Hypothyroidism) به معنای کمبود هورمون‌های تیروئید است که توسط غده تیروئید ترشح می‌شوند.
در این وضعیت، تیروئید کمترین مقدار مورد نیاز هورمون‌های T3 (تری‌ایودوتیرونین) و T4 (تیروکسین) را تولید می‌کند که می‌تواند تأثیرات منفی متعددی روی بدن داشته باشد.
علائم کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم؟
علائم هیپوتیروئیدیسم می‌تواند شامل کاهش انرژی، خستگی، افزایش وزن، تغییرات مزاج، یبوست، خشکی پوست، کاهش حافظه و تمرکز، عصبانیت، ضعف عضلانی، سردرد، خواب زیاد و موارد دیگر باشد. اگر شما یا کسی در اطرافتان به علائم هیپوتیروئیدیسم مبتلا هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
درمان پرکاری تیروئید
مصرف دارو ها
مصرف قرص‌ها برای کنترل تیروئید پرکار (هیپرتیروئیدی) معمولاً یکی از روش‌های اصلی درمان است. این قرص‌ها معمولاً شامل داروهای ضد تیروئیدی هستند که فعالیت تیروئید را کاهش می‌دهند و سطح هورمون‌های تیروئید را به حالت طبیعی برمی‌گردانند.
داروهای ضد تیروئیدی مانند متیمازول، پروپیول‌یوراکیل، و کربیمازول به عنوان انواع این قرص‌ها به کار می‌روند. این داروها با کاهش ساخت و آزادسازی هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) از غده تیروئید، علائم و علائم پرکاری تیروئید را کنترل می‌کنند.
مصرف قرص‌ها برای تیروئید پرکار نیاز به نظارت پزشکی دارد. پزشک شما سطح هورمون‌های تیروئید را با تست‌های خونی بررسی کرده و جرعه مناسب دارو برای شما تعیین خواهد کرد. همچنین، پزشک ممکن است بعضی از داروها را به عنوان داروهای همراه تجویز کند تا عوارض جانبی و اثرات ناخواسته داروها کنترل شود. مهم است که با پزشک خود در مورد هرگونه نگرانی یا سوالی درباره مصرف قرص‌ها و درمان تیروئید پرکار خود صحبت کنید.
رادیواکتیو ایودین
روش رادیواکتیو ایودین (RAI) یکی از روش‌های موثر برای درمان تیروئید پرکار (هیپرتیروئیدی) است. این روش بر اساس جذب تیروئید غده از ایزوتوپ ایودین-131 که نوعی ایزوتوپ رادیواکتیو ایودین است، انجام می‌شود. مراحل اصلی روش رادیواکتیو ایودین عبارتند از:
1. آماده‌سازی: پیش از مصرف رادیواکتیو ایودین، بیمار باید از مصرف هرگونه داروی ضد تیروئیدی مانند متیمازول یا پروپیول‌یوراکیل خودداری کند. این اجرای مرحله با هدف افزایش جذب ایودین توسط غده تیروئید است.
2. مصرف مایع رادیواکتیو ایودین: بیمار مایع رادیواکتیو ایودین را که حاوی ایزوتوپ ایودین-131 است می‌نوشد. ایودین-131 با جذب توسط غده تیروئید، باعث تخریب سلول‌های پرکار و کاهش فعالیت تیروئید می‌شود.
3. نظارت پس از درمان: پس از مصرف رادیواکتیو ایودین، بیمار باید زیر نظر پزشک قرار بگیرد تا تغییرات سطح هورمون‌های تیروئید و تاثیر درمان بررسی شود. این روش معمولاً برای درمان هیپرتیروئیدی که ناشی از بیماری بُردی یا همچنین گواتر چرکی معرفی می‌شود. مزایای این روش شامل کارآیی بالا و راحتی مصرف نسبت به جراحی است. با این حال، ممکن است نیاز به تکرار درمان با رادیواکتیو ایودین و یا مصرف داروهای ضد تیروئیدی برای مدت کوتاه پس از درمان داشته باشید. همچنین، این روش ممکن است باعث کاهش غده تیروئید و کاهش تولید هورمون‌های تیروئیدی بیش از حد نرمال شود که نیازمند نظارت دقیق پزشکی است.
جراحی تیروئید
برداشتن غده تیروئید یا تیروئیدکتومی، عملیاتی است که در آن یک یا هر دو لوب (نصف) تیروئید یا حتی غده تیروئید به طور کامل از گردن برداشته می‌شود. این عملیات ممکن است به دلیل عوارض جدی تیروئید، گلودرد غیرعادی یا وجود توده‌های بدخیم (تومورها) در تیروئید انجام شود.
پس از برداشتن غده تیروئید، بیمار نیاز به مصرف هورمون تیروئید خارجی دارد تا نقص هورمون تیروئید جبران شود و عوارض کمبود هورمون تیروئید جلوگیری شود. همچنین، برای هر گونه تصمیم در مورد برداشتن غده تیروئید، نیاز به مشاوره با پزشک متخصص تیروئید و انجام آزمایش‌ها و تست‌های لازم است تا تصمیم بهتری برای شما گرفته شود. این تصمیم باید با توجه به شرایط شما و توصیه‌های پزشکی اتخاذ شود.
درمان کم کاری تیروئید
درمان کم‌کاری تیروئید یا همان هیپوتیروئیدیسم بستگی به علت و شدت آن دارد. این بیماری ممکن است به دلیل کمبود هورمون‌های تیروئیدی در بدن شما رخ داده باشد. برخی از انواع درمان‌های معمول برای کم‌کاری تیروئید عبارتند از:
1. مصرف هورمون‌های تیروئید خارجی: اکثر افراد با کم‌کاری تیروئید به مصرف هورمون‌های تیروئیدی مانند لووتیروکسین نیاز دارند. این هورمون‌ها به عنوان جایگزین هورمون‌های طبیعی تیروئید بدن عمل می‌کنند و کمبود آنها را جبران می‌کنند.
2. تغییرات در رژیم غذایی: برخی مواد غذایی می‌توانند جذب هورمون‌های تیروئید را تحت تأثیر قرار دهند. پزشک شما ممکن است توصیه‌هایی برای رژیم غذایی به شما بدهد که به بهبود کم‌کاری تیروئید کمک کند.
3. تغییرات در سبک زندگی: ورزش منظم و کنترل استرس می‌توانند به بهبود وضعیت تیروئید کمک کنند. بهترین راه حل برای درمان کم‌کاری تیروئید، مشاوره و معاینه توسط پزشک متخصص تیروئید است. او می‌تواند بر اساس تاریخچه پزشکی و آزمایش‌های لازم، به شما برنامه درمانی مناسب ارائه دهد.
مصرف هورمون‌های تیروئید
مصرف هورمون‌های تیروئید ممکن است به عنوان درمان برای اختلالات تیروئید، مانند هیپوتیروئیدیسم یا هیپرتیروئیدیسم، استفاده شود. این هورمون‌ها برای تنظیم فعالیت تیروئید در بدن استفاده می‌شوند.
اما مصرف این هورمون‌ها باید توسط پزشک تجویز و نظارت شود، زیرا دوز و نحوه مصرف صحیح بسیار مهم است. لطفاً با پزشک خود در مورد هرگونه سوال یا نگرانی مربوط به مصرف هورمون‌های تیروئید صحبت کنید.
لوتیروکسین (Levothyroxine) یک هورمون تیروئید مصنوعی است که برای درمان هیپوتیروئیدیسم (تنبلی تیروئید) استفاده می‌شود. این دارو به عنوان جایگزینی برای هورمون تیروکسین طبیعی تیروئید استفاده می‌شود و با ترتیب دقیق توسط پزشک تجویز می‌شود.
لوتیروکسین کمک به تعادل گرمای بدن، ضربان قلب، سطح انرژی و سایر فعالیت‌های بدن می‌کند. این دارو معمولاً به صورت دائمی تجویز می‌شود و تغییر در دوز آن باید توسط پزشک نظارت شود. همچنین، ممکن است برخی از عوارض جانبی مانند تشنج، تاکی‌کاردی، افزایش تعریق و اضطراب در برخی افراد رخ دهد.
تغییرات در رژیم غذایی
برای تنظیم تیروئید کم کار (هیپوتیروئیدیسم)، رژیم غذایی مناسب می‌تواند بهبود وضعیت سلامتی کمک کند. اما توجه داشته باشید که هر رژیم غذایی باید با مشاوره پزشک یا متخصص تغذیه شما تعیین شود، زیرا نیازها و شرایط هر فرد ممکن است متفاوت باشد. این توصیه‌ها کلی هستند و نباید به عنوان جایگزین مشاوره پزشکی در نظر گرفته شوند:
1. مصرف غذاهای غنی از یود: یود نقش مهمی در تولید هورمون‌های تیروئید دارد. مصرف مواد غذایی مانند ماهی، میگو، نمک یوده‌شده و جلبک‌ها می‌تواند مقدار یود مورد نیاز بدن را تأمین کند.
2. مصرف مواد غذایی حاوی سلنیوم: سلنیوم نیز به تنظیم فعالیت تیروئید کمک می‌کند. می‌توانید سلنیوم را از ماهی، گردو، نارگیل و غلات مختلف بدست آورید.
3. مصرف مواد غذایی حاوی آهن: کمبود آهن می‌تواند مشکلات تیروئیدی را تشدید کند. بنابراین، مصرف مواد غذایی حاوی آهن مثل گوشت قرمز، لوبیا، اسفناج و غلات مهم است.
4. اجتناب از مصرف غذاهایی که می‌توانند جذب هورمون‌های تیروئید را مختل کنند: موادی مانند کلسیم، آهن، آلومینیوم و فیبرهای زیاد می‌توانند جذب هورمون‌های تیروئید را کاهش دهند. بهتر است از مصرف زیاد محصولات لبنی، جوانه‌ها و مکمل‌های حاوی این مواد بپرهیزید.
5. مصرف مواد غذایی آنتی‌اکسیدان‌ها: مصرف میوه‌ها و سبزیجاتی که آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی دارند، می‌تواند به بهبود سلامت تیروئید کمک کند. مهم است که همواره با پزشک خود در مورد رژیم غذایی مناسب برای تیروئید کم کار صحبت کنید و همچنین با توجه به وضعیت سلامتی شما، نیاز به مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی را مشخص کنید.
تغییر در سبک زندگی
تغییر در سبک زندگی می‌تواند بهبود وضعیت تیروئید کم کار را تسهیل کند. این تغییرات می‌تواند به کنترل نشانه‌ها و علائم هیپوتیروئیدیسم کمک کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. در ادامه، تعدادی از تغییرات مهم را برای کنترل تیروئید کم کار آورده‌ایم:
1. مصرف داروها به‌موقع: اگر پزشک شما هورمون‌های تیروئیدی مصنوعی مانند لوتیروکسین تجویز کرده است، باید به‌موقع و به‌دقت داروها را مصرف کنید.
2. رعایت رژیم غذایی متناسب: مصرف غذاهایی که بالای میزان یود مانند ماهی، نمک یوددار و میگو هستند، می‌تواند به بهبود فعالیت تیروئید کمک کند.
3. فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم می‌تواند سطح انرژی، احتمال اضافه وزن و خستگی را کاهش دهد.
4. کنترل استرس: تمرین‌های آرامشی مانند مدیتیشن، یوگا و روش‌های تنفسی می‌توانند به کنترل استرس کمک کنند که می‌تواند بر فعالیت تیروئید تأثیر داشته باشد.
5. کمک از پزشک متخصص تغذیه: مشاوره با پزشک متخصص تغذیه می‌تواند به شناخت نیازهای غذایی شما کمک کند و رژیم غذایی مناسب را برای تنظیم تیروئید کم کار تعیین کند.
6. اجتناب از مصرف دخانیات و مواد مخدر: این مواد می‌توانند تأثیرات منفی بر روی سلامت تیروئید داشته باشند.
7. منظم کردن زمان خواب: استراحت کافی و خواب به موقع می‌تواند در بهبود سلامتی عمومی شما مؤثر باشد.
پیروی از تغییرات مذکور و مشاوره با پزشک معالج می‌تواند به بهبود وضعیت تیروئید کم کار کمک کند.
